بنام خدا

گروه مردم :

 
شنبه 9 مهر:

• سالروز سومین جنگ اسکندر با ایرانیان، سومین جنگ اسکندر مقدونی با ایرانیان (امپراتوری پارسیان) سی ام سپتامبر سال 331 پیش از میلاد در Gaugamela واقع درمنطقه اربلا (اربیل ـ کردستان امروز عراق) روی داد که در این جنگ هم ایران به دلیل ضعف فرماندهی و وجود اختلاف میان سران خاندان هخامنشی و سوء مدیریت داریوش سوم ـ شاه وقت ـ موفق نبود و دست به عقب نشینی زد. داریوش سوم پس از نخستین جنگ، فرصت کافی برای آماده کردن ارتش داشت، زیرا اسکندر به مصر رفته بود.
• شکست بطلمیوس سوم از پارسیان، یکم اکتبر سال 243 پیش از میلاد بطلمیوس سوم از دودمان بطلمیوسیان (جانشینان اسکندر در مصر) عقب نشینی از شوش را آغاز کرد. وی چندماه پیش از این، در زمانی که سران حکومت سلوکیان (جانشینان اسکندر در ایران زمین) در شمال خاوری ایران زیر ضربات اشکانیان قرار داشتند، تصمیم به تصرف قسمتی از قلمرو آنان گرفت و با سپاهی از اسکندریه از راه دریا وارد غزه شد و پس از تصرف مناطق غرب فرات و بابل از دجله گذشت و شوش را متصرف شد، اما در شرق این منطقه از نیروهای محلی حکام ایرانی شهرهای پارس شکست خورد، به شوش بازگشت و تصمیم به تخلیه مناطق اشغالی گرفت و عازم مصر شد.
• آغاز «کهل خیزون» نهمین ماه سال در گاهشماری کوهدشت لرستان
• روز جهانی سالمندان

یکشنبه 10 مهر:

• جشن مهرگان، در روز مهر از ماه مهر، شانزدهمین روز از ماه مهر بر اساس گاهشماری ایران باستان(10 مهر کنونی) برگزار می‌شود. این جشن مربوط از به فرشته مهر که در اوستا میترا نامیده می‌شود و به معنی نور خورشید و مهر و محبت و عهد و پیمان است.
• سالروز شاه شدن داریوش بزرگ پدر ناسیونالیسم ایرانی، داریوش هخامنشی پسر ویشتاسپ از بزرگان پارس در نخستین روز از جشنهای مهرگان( پس از تطبیق با تقویم میلادی؛ دوم اکتبر) در سال 522 پیش از میلاد، شاه ایران شد. در دوران حکومت 36 ساله داریوش بزرگ، قلمرو ایران از دره سند ( Indus) تا سواحل لیبی در افریقا، و از شمال دریای مرمره ( Thrace در اروپا ) تا کوههای پامیر در آسیا شامل همه خاورمیانه امروز، آسیای میانه، قسمتی از آسیای جنوبی، قفقاز ، مصر و قسمتی از سودان بود که به استانهای متعدد (ساتراپی) تقسیم شده و مستقیما زیر نظر حکومت مرکزی و بر پایه قوانین واحد اداره می شدند و به آن قسمت که سه طایفه ایرانی در آن سکونت داشته، دارای نیاکان و فرهنگ مشترک بوده و آیین های نوروز را گرامی داشته و یکسان برگزار کرده اند "ایران زمین" گفته اند(مادها از « ری » به سمت غرب و شمالغربی از جمله کردها و آذری ها، پارسها از منطقه ری به جنوب تاجزایر خلیج فارس و از شرق تا آن سوی هندوکش و انتهای بدخشان، و پارتها در شمال شرقی).

دوشنبه 11 مهر:

• نشست " لوکا " برضد ایران، سوم اکتبر سال 56 پیش از میلاد سران دولت روم و مشاوران و ژنرالهای آن کشور در نشست لوکا Luca تصمیم گرفتند که مناطق غرب رود فرات در آسیا و اراضی شمال و شمال غرب گٌل (فرانسه امروز) تا نزدیکی برلن و جزایر بریتانیا در اروپا ضمیمه قلمرو روم شود. با توجه به قیام اسپارتاکوس در سالهای 71 - 72 پیش از میلاد، قرار شد "پمپی" یکی از سه عضو شورای عالی جمهوریت روم در شهر رم باقی بماند تا از قیام احتمالی دیگری که مردم طبقه 3 روم و بردگان مستعد آن بودند جلوگیری کند و امنیت از دست نرود، ژولیوس سزار عضو دیگر شورا برای ادامه فتوحات به فرانسه برود و کراسوس رییس دوره ای شورا که شهرت به آزمندی و جمع مال داشت داوطلب شد که به شرق لشکر بکشد و برای تصرف اراضی غرب فرات با ایران در آویزد.
• ازدواج اردشیر پاپکان با میترا دختر اردوان پنجم، طبق حکایات و بر این پایه پس از تطبیق تقویم ها، سوم اکتبر سال 226 میلادی زمانی به دست داده شده است که در آن روز اردشیر پاپکان که خود را شاه همه ایران زمین اعلام کرده بود در جریان جشن های مهرگان در شهر تیسفون با میترا دختر اردوان پنجم ازدواج کرد تا کدورت اشکانیان از او که بر اردوان غلبه کرده و اردوان جان خود را از دست داده بود برطرف شود.
• آغاز به کار نخستین فرستنده تلوزیونی ایران در سال 1337 خورشیدی

سه‌شنبه 12 مهر:

• نفوذ فرهنگ ایرانی در چین، به نوشته کرونیکل رویدادهای تاریخی، بسط فرهنگ ایرانی در چین سبب شده بود که تا اکتبر سال 50 پیش از میلاد (مهرماه 2059 سال پیش) تقریبا در همه چین واژه ایرانی «ساتراپ (نگهبان و پاسدار شهرستان و ایالت)» را برای سران ایالتها بکار برند. مناسبات دیپلماتیک ایران و چین (داشتن سفیر دائم و مستقر در پایتخت) که در پامیر (تاجیکستان امروز) و مناطق شمالی آن با ایران همسایه بود از سال 213 پیش از میلاد (دو هزار و 222 سال پیش ـ زمان پادشاهی تیرداد یکم) برقرار شده بود.
• مراسم هزاره فردوسی و گشایش ساختمان تازه آرامگاه فردوسی، 12 مهرماه 1313 جشن های هزاره فردوسی با شرکت ادیبان، دانشمندان، سیاستمداران و دولتمردان کشور و بیش از چهل مستشرق از سایر کشورها در تهران آغاز بکار کرد و 15 روز طول کشید و ضمن آن به فردوسی که گفته است «چو ایران نباشد تن من مباد» لقب «میهندوسترین ایرانیان» داده شد که عمر خود را بدون چشمداشت و داوطلبانه صرف خدمت به ایران، تاریخ آن و زبان پارسی کرد و تاریخ ایران (شاهنامه) را به شعر در آورد. 

چهارشنبه 13 مهر:

• آخرین پیروزی مهم ارتش ایران در زمان انوشیروان دادگر، پنجم اکتبر 579 میلادی، ارتش ایران مرکب از 40 هزار سوار و یکصد هزار پیاده، سوریه را از دست رومی‌ها خارج کرد و نزدیک به 20 هزار رومی را به اسارت گرفت. ژوستین دوم امپراتور روم که دو بار از خسروانوشیروان شکست نظامی خورده و از فرط اندوه خود را بازنشسته و خانه نشین کرده بود پیش از کناره گیری، ژنرال تیبریوس را جانشین خود ساخته بود تا بتواند از عهده ارتش ایران برآید که تیبریوس هم در جنگ اکتبر 579 شکست خورد، ولی دیگر ژوستین دوم زنده نبود تا خبر این شکست را بشنود. 

پنجشنبه 14 مهر:

• اعتراف به اشتباه در مراسم مهرگان، سپاهی که فرهاد دوم، شاه ایران از دودمان اشکانی، از اسیران مقدونی ـ یونانی به منظور سرکوب کردن یاغیان شمال شرقی ایران تشکیل داده بود اواخر سپتامبر سال 131 پیش از میلاد به جای جنگ، به یاغیان پیوستند و فرهاد چند روز بعد در مراسمی در چهارمین روز از جشن های مهرگان ضمن اعلام این موضوع، اعتراف به اشتباه خود کرد و از سردارانش که از آغاز مخالف این کار بودند پوزش خواست.

 برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده