بنام خدا

 گروه مردم :

  شنبه 3 دی:

• کریم خان زند امپراتور هند را که به انگلستان امتیاز داده بود تقبیح کرد، 24 دسامبر سال 1765 میلادی کریم خان زند رئیس وقت کشور ایران در دفتر کار خود در شیراز (موزه پارس امروز) به منشی اش گفت که نامه ای به «شاه عالم» امپراتور هند بنویسد و این اقدام او را که به انگلیسی ها امتیاز و اختیار داده است تقبیح و محکوم کند. بنویسد که اجازه داد و ستد در بندر؛ بله، ولی امتیاز و اختیار؛ نه. کریمخان به منشی اش تاکید کرده بود که نامه همان روز باید به مهر و امضای او برسد و ارسال شود. در آن روز کریم خان خشمگین به نظر می آمد، که در او این حالت به ندرت دیده می شد.

 یکشنبه 4 دی:

• زاد روز "رودکی" پدر شعر پارسی نوین و نگاهی گذرا به او و کارهایش، بیشتر مورخان و کرونیکلرها در این که رودکی پدر شعر پارسی نوین (پارسی معاصر) 25 دسامبر سال 858 میلادی به دنیا آمده است متفق القولند و برخی هم با محاسبات خود، وقوع آن را در همان روز ولی در سال 860 میلادی نوشته اند. سال درگذشت وی 940 میلادی است که چند پژوهشگر، درست آن را سال 941 میلادی می دانند. رودکی شاعر مشترک همه پارسیان جهان و از عوامل وحدت فرهنگی مردمی است که در قطعات منفصله ایرانزمین زندگی می کنند و نیاکان و درنتیجه خصلت ها و منش مشترک دارند.
• خرید دستگاه ضرب سکه برای ایران، از بروکسل، 25 دسامبر 1834 دولت وقت ایران یک دستگاه ضرب سکه از اروپا (بروکسل) خریداری کرد تا سکه ها دارای شکلی زیباتر و صد درصد یکنواخت باشند تا هنگام داد و ستد نیاز به توزین آنها نباشد. این دستگاه که تصمیم به خرید آن در آخرین سال حیات فتحعلی شاه قاجار داده شده بود نخستین ماشین ضرب مسکوک است که از اروپا برای ایران خریداری شده بود. می دانیم که ایران از زمان داریوش بزرگ دارای پول ملی (سکه داریک) شده بود و نخستین کشور جهان بود که نظام پولی داشت.

  دوشنبه 5 دی:

• اشتباه استراتژیک و ضعف به تعرض چنگیز خان انجامید، اصلی که کهنه نشده است، تاریخنگاران آغاز زمستان سال 596 خورشیدی (اواخر دسامبر 1217 میلادی ) را پایان کار حکومت قرا ختائیان و غوریان در آسیای میانه ، و همسایه شدن قلمرو سلطان محمد خوارزمشاه با قلمرو چنگیز خان نوشته اند . خوارزمشاه با از میان برداشتن قراختائیان که میان قلمرو او و قلمرو چنگیز خان حایل بودند مرتکب یک اشتباه سیاسی بزرگ شد.
• زمین لرزه ویرانگر شهر تاریخی «بم»، ساعت 5 و 26 دقیقه بامداد روزی چون امروز در سال 1382 (26 دسامبر 2003) یک زمین لرزه به شدت شش و شش دهم در مقیاس ریشتر شهر بم در استان کرمان را ویران ساخت و طبق آماری که انتشار یافت بیش از 26 هزار تن را کشت و دهها هزار انسان دیگر را زخمی ساخت. این زلزله به ارگ تاریخی و نواحی اطراف بم نیز آسیب شدید وارد ساخت. بم که خرمای آن در جهان معروف است در دوران حکومت اشکانیان ساخته شده است. طبق افسانه های ایرانی، بهمن پسر اسفندیار پس از غلبه بر فرامرز، در محل پیروزی خود شهری با یک دژ نظامی مستحکم بساخت و نام خود را بر آن گذارد که به مرور زمان واژه بهمن به «بم» تبدیل شده است. 

 سه‌شنبه 6 دی:

• زادروز رازی دانشمند بزرگ ایران، دسامبر ماهی است که ابوبکر محمد ابن زکریای رازی دانشمند بزرگ ایران در آن در سال 864 میلادی در «ری» به دنیا آمد و بسیاری از واژگانی که او در علم شیمی بکار برده است جهانی شده اند از جمله واژه شیمی که از «کیمیا» و الکل که از «الکحل» گرفته شده اند که رازی در کتابهای خود بکار گرفته است.

 چهارشنبه 7 دی:

• افتادن غزه به دست ارتش ایران در دسامبر دو هراز و پانصد و 35 سال پیش، ارتش ایران در سر راه خود به مصر برای تصرف این کشور و تکمیل جامعه مشترک المنافع جهانی که از برنامه های کوروش بزرگ بود اواخر دسامبر سال 526 پیش از میلاد شهر استراتژیک غزّه واقع در ساحل مدیترانه را تصرف کرد و در اینجا منتظر رسیدن کشتی هایی شد که حکمران قبرس و نیز "پولیکراتس" حکمران جزیره یونانی ساموس وعده فرستادن آنها را داده بودند. قرار بود که این کشتی ها و کشتی های فنیقی ها پیاده نظام ایران را به دلتای رود نیل منتقل کنند و سوارنظام پارسی هم از طریق حاشیه ساحلی صحرای سینا خودرا به آنجا برساند.
• فارسی دری و تاکید یعقوب لیث صفاری بر گفتن و نوشتن به فارسی، مورخان زبانشناسی به این نتیجه رسیده اند که منظور یعقوب لیث صفاری قهرمان ملی همه ایرانیان و ایرانی تبارها از رسمی ساختن دوباره زبان فارسی که در سال 868 آن را در کرمان اعلام داشت و در سال 875 میلادی با جزئیات بیشتر آن را باردیگر مورد تاکید قرارداد، بکارگیری همان لهجه ای بوده است که در دربار ساسانیان به آن تکلم می شد و مکاتبات رسمی به آن صورت می گرفت. از همان زمان این پارسی را "پارسی دری (پارسی دربار)" خوانده اند. مورخان تحولات زبان، این نتیجه گیری خودرا در نشست دسامبر 1968 (و در جلسه بیست و هشتم این ماه) اعلام داشتند.

  پنجشنبه 8 دی:

• برنامه اصلاحات پوراندخت، شاه وقت ایران، امضاء قرارداد صلح با روم، پوراندخت، شاه ساسانی که سیاست خارجی و داخلی تازه ای را در پیش گرفته بود تا امپراتوری ایران را نجات دهد، 25 دسامبر سال 630 میلادی (طبق برخی تواریخ: 29 دسامبر آن سال) با دولت روم شرقی قرارداد تازه صلح امضاء کرد تا فرصت یابد دست به اصلاحات داخلی بزند. پوراندخت (دختر خسرو پرویز)، یکی از دو بانویی که بر ایران حکومت کردند می دانست که ایرانیان از جامعه طبقاتی که به آنان تحمیل شده بود شدیدا ناراضی هستند، قضات از عدالت و انصاف دور شده اند و سران ایالت ها برای خود اختیارات تازه خلق کرده و حتی سکه ضرب کرده اند. برای حل این مسائل بود که پوراندخت با روم شرقی (بیزانس) قرارداد صلح امضاء کرد و دستور رعایت عدالت، بخشودن مالیات عقب افتاده، لغو امتیازهای ناشی از برتری های طبقاتی و اختیارات اضافی فرمانداران را داده و سکه ملی واحد ضرب کرده بود.
• روزی که کازرونی ها نیروهای انگلیسی را شکست دادند، مقامات انگلیسی که طبق سازشنامه سن پترزبورگ (قرارداد آگوست 1907 انگلستان و روسیه) نیمه جنوبی و شرقی ایران را به نام منطقه نفود در کنترل داشتند در پی حملات کازرونی های میهندوست به تاسیسات انگلیسی در این شهر و ناامن ساختن راههای اطراف برای جلوگیری از تردّد آزادانه انگلیسی ها و عوامل آنان، 28 دسامبر سال 1916 دستور دادند که پانصد تن از نظامیان تحت فرمان آنان مرکب از سربازان هندی و افراد «اس پی آر» با چند توپ و مسلسل از شیراز به کازرون بروند و کازرونی ها را سرکوب کنند. توده ایرانی (نه مقامات تهران) ناخرسند از استقرار روسها و انگلیسی در میهنشان، با آنان به صورت های مختلف مبارزه می کردند و جنبش کازرونی ها هم در همین راستا بود.

 آدینه 9 دی:

• کشته شدن فریدون شاه در جنگ با گرجیان، سی ام دسامبر سال 1120 میلادی فریدون شاه شروانشاه ( شاه منطقه ای در قفقاز جنوبی که استالین آن را جمهوری آذربایجان نام نهاد) در جنگ با گرجستانی ها کشته شد و پسرش منوچهر برجای او نشست. این خاندان که از سوی دولت ساسانیان به حکومت قفقاز جنوبی منصوب شده بودند پس از فروپاشی امپراتوری ساسانی ایران، با حفظ زبان پارسی و دین زرتشتی به حکومت خود بر آن منطقه (از سده سوم میلادی ـ دوران اردشیر پاپکان تا سال 1538) ادامه داده بودند که مورخان از آنان به عنوان دودمان شروانشاهیان (شیروانشاهیان) یادکرده اند. 

   برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده