بزرگ‌ترين «عصارخانه» جهان هنوز مالک شخصی دارد

بنام خدا

كهن‌ترين و بزرگ‌ترين «عصارخانه» جهان در نجف‌آباد اصفهان است

خبرنگار امرداد - میترا دهموبد :

عصارخانه‌ها، آسياب‌های ويژه‌ای هستند كه در گذشته در ايران، از آن‌ها برای خُرد کردن چيزهايی همچون زردچوبه و فلفل و برای گرفتنِ روغن از دانه‌های روغنی همچون كنجد، كرچک، بزرک و...، كاربری داشته‌است. اين روزها، عصارخانه‌هايی چند، در ايران برجای مانده‌اند.
از ميان برجای مانده‌ها، عصارخانه‌ای نامور به عصارخانه‌ی «اخلاقی» در نجف‌آباد اصفهان، است كه كهن‌ترين و بزرگ‌ترين عصارخانه‌ی جهان، نام گرفته‌ است. این بنا هرچند 25 خوردادماه 1381 خورشيدی به شماره 5889 در سیاهه‌ی يادمان‌‌های ملی ایران به ثبت رسیده است ولی هنوز در تملک شخصی است و تلاشی برای خريدش از سوی سازمان ميراث نشده است.

با بارندگی‌های چندهفته‌ی كنونی، نگرانی های دوستداران يادمان‌های تاريخی از ريزش و نابودی اين يادمان كهن،‌ چند برابر شده است. عصارخانه اخلاقی در مرکز شهر نجف‌آباد در کنار بازار اين شهر است.

عصارخانه‌ی «اخلاقي» كه بنابر نوشته‌ای كه بر سنگِ آسيابش، حک شده، ديرينگی اش به روزگار صفوی مي‌رسد از نظر شيوه‌ی معماری و همچنين بنابر اصول فنی كاربردی، يكی از بی همتاترين يادمان‌های به‌جا مانده از آن روزگار است.
نجف‌آباد را كه می توان شهر عصارخانه‌ها و خانه‌های تاریخی ناميد اين روزها با بی‌توجهی مسوولان و با ويرانی هايی كه هر روز به بهانه‌ی نوسازی بافت فرسوده، انجام می شود،‌ هر روز خسته‌تر و خميده‌تر از ديروز می شود.
بر روی سنگ آسياب عصارخانه‌ی اخلاقی، تاریخ 1094 هجری، حک شده(نزديک به 350 سال پيش) که با روزگار شاه سلیمان صفوی برابری دارد. از فضاهای اين عصارخانه تنها تیرخانه‌ی آن و فضای سنگ آسیاب بر‌جای‌مانده است.